Ձմեռային հեռավար դպրոց -2016, 4-րդ դասարան

18.01.2016թ.
4-րդ  դասարանՆոր թեմայի  հեռավար ուսուցում
Հռոմեական թվեր

Թվերը գրառելու համար կիրառվում են հռոմեական թվանշաններ`

‘

Հռոմեական թվանշաններ	Արժեքը
I	1
V	5
X	10
L	50
C	100
D	500
M	1000

Արաբական թվերը առաջացել են Հնդկաստանում V դարից ոչ ուշ: “Արաբական թվեր” անվանումը ձևավորվել է պատմականորեն, քանի որ հենց արաբներն էին տարածում տասնորդական դիրքային համակարգը: Ավանդական արաբական թվերը (տե´ս աղյուսակի երկրորդ սյունը ) հանդիսանում են հնդկական թվերի ձևափոխված գծագրերը:

Հռոմեական թվերի համակարգը ոչ դիրքային հաշվարկման համակարգ է։ Թվերը գրվում են թվանշանների կրկնության միջոցով` III=3, XX=20 և այլն։ Եթե փոքր արժեքով թվանշանը մեծից հետո է, ապա նրանք գումարվում են, իսկ եթե առաջ է, ապա` հանվում` VII=5+2=7,
CM=1000-100= 900 և այլն։
Վերջինս կիրառվում է միևնույն թվի քառակի անգամ կրկնելը բացառելու համար:

Տասնորդական հաշվարկման համակարգից հռոմեականի տարբերություններից մեկն այն է, որ տասնորդական համակարգում թվերի մեծացմանը զուգահեռ աճում է դրանք արտահայտող թվանշանների քանակը` միանիշ, երկնիշ, եռանիշ և այլն, իսկ հռոմեական համակարգում այդպես չէ։ Օրինակ` քառանիշ 2015 թիվը հռոմեական թվանշաններով գրելիս այն ստանում է նույնպես քառանիշ MMXV տեսքը, իսկ ահա նրանից զգալիորեն փոքր 847-ի հռոմեական DCCCXLVII գրառումը բաղկացած է ինը նիշերից։
Եթե տասնորդական համակարգում թվի գրառման ժամանակ գրվում է տասնորդական կարգերն արտահայտող թվերի (տասնավորներ, հարյուրավորներ, հազարավորներ և այլն) միայն առաջին թվերը, ապա հռոմեական համակարգով թվերը գրելու դեպքում դրանք գրվում են ամբողջությամբ, օրինակ`

• 3694=3000+600+90+4=MMMDCXCIV, MMM=3000, DC=600, XC=90, IV=4

	:
Առաջադրանքներ: Գրիր հռոմեական նշաններով՝ 2, 5, 8,23,13, 6, 9, 11, 245:	Բացի “Արաբական թվերից” այսօր լայն կիրառում ունեն նաև “Հռոմեական թվերը”:

II	2
V	5
VI	6
VIII	8
IX	9
XI	11
XIII	13
XXIII	23
CCXXXXV	245